In het stroomgebied tussen Wijk bij de Duurstede en de Utrechtse Heuvelrug
Ruim een kilometer ten westen van Amerongen ligt het verrassende Landgoed Kolland. Ingeklemd tussen de Lekdijk en de Amerongerwetering. Ten oosten sluit Kolland aan op het naburige Langoed Zuylestein.
Het landschap op Kolland is zeer aantrekkelijk. Al wandelend langs de lanen heeft de bezoeker zicht op de Lekdijk en op het silhouet van de Heuvelrug. De afwisseling van bos, essenhakhout, singels en knotwilgen met dan weer intensief en dan weer extensief voor de veeteelt gebruikte graslanden, is verrassend.
Kolland is beroemd om het essenhakhout met de daarbij horende bijzondere oeroude stoven, stobben en mossen. De zacht witte tinten van de bloeiende bosanemonen en de sleedoorn zijn een feestelijke voorjaasrbode. Met het essenhakhout gaat het door een ernstige schimmelziekte niet goed. De Es wordt vervangen door de Els en andere van nature thuishorende boom- en struiksoorten, die passen binnen de beschermingsstatus van het Landgoed (Natura 2000). Het zo kenmerkende slotenpatroon maakt het landschap op Kolland compleet. Het is een erfenis uit de ontginningsgescheidenis van 1000 jaar geleden. De slootjes zijn zo van zelfsprekend maar eigenlijk is dit slotenpatroon een monument op zich, evenals de veel jongere boerderij 'De Ark' en de hoeve 'Kolland'.
Op vrijdag 18 juni 2022 is Leersum en omgeving getroffen door een verwoestende storm. Een valwind heeft vele honderden bomen ontworteld/'geknakt' en grote schade aangericht aan woningen in het dorp en de omgeving van Leersum. De gevolgen van de schade worden nog steeds, nu ruim een maand later, gevoeld.
Professionals en vrijwilligers hebben hard gewerkt om de lanen op Kolland weer toegankelijk en veilig te maken. Vervolgens heeft op 6 juli '21 een veldonderzoek plaatsgevonden door de Bosgroepen Midden-Nederland om te bepalen hoe nu verder moet worden gegaan. De conclusie daarvan is dat de bomen langs de laan naar het Bijenweitje zo slecht zijn, dat alle bomen hier gekapt moeten worden en vervolgens zal herplant volgen. Ook langs andere lanen zullen hier en daar nieuwe bomen moeten worden tussengeplant. Tussenplant op de Kollandlaan is niet nodig.
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden werkt de komende jaren aan het versterken van de Lekdijk tussen Amerongen en Wijk bij Duurstede. In de voet van de dijk ligt de boerderij 'De Ark'. Aan een speciale oplossing om veiligheid en cultuurhistorie te verenigen wordt gewerkt. Voor een goed beheer van het buitentalud worden de oeroude knotwilgen van Kolland in zuidelijke richting verplaatst.
Met medewerking van Landgoed Kolland is het Cotlandenpad aangepast. De verbinding tussen Landgoed Zuylestein en Kolland is nu binnendoor gelegd langs een knotwilgenrij en een hoogstam boomgaard. De wandelaar mist dan het drukke verkeer op de Lekdijk maar ook het prachtige uitzicht vanaf de dijk. Meer info over het Cotlandenpad is te vinden op de site van de Klompenpaden.
Omdat het alluviale beekbegeleidende bos afhankelijk is van de ondergrondse waterraanvoer (kwel) vanuit de rivier en de Heuvelrug heeft het Hoogheemraadschap een hydrologische herstelplan ontwikkeld. Hierin kunnen zowel natuur als landbouw tot hun recht komen doordat hydrologische overgangszones tussen de natuurterreinen en de landbouwgronden worden gemaakt. De instelling van het gewenste waterregime is vertraagd door technische en juridische redenen. Landgoed Kolland is als eigenaar en gesprekspartner bij dit alles betrokken.
Een waardevolle inheemse boomsoort verdwijnt uit het Nederlandse landschap. De es wordt overal in Nederland in een steeds hoger tempo aangetast door essentaksterfte, een agressieve schimmelziekte waarvan de bomen niet herstellen. Omdat jonge uitlopers het meest gevoelig zijn openbaarde de ziekte zich al snel in de hakhout percelen zoals die op Kolland. Mede op grond van de ervaringen op Kolland heeft de VBNE (Vereniging Bos- en Natuureigenaren) een richtlijn opgesteld. Landgoed Kolland publiceerde in het vakblad natuur bos en landschap.
In het Essenhakhout was vanouds op de natste stukken veel els en wat wilg aanwezig. Deze vullen, voor zover mogelijk, de ruimte in van de wegvallende essen. Waar open plekken dreigen te ontstaan, worden al een paar jaar in groepen veldesdoorn, fladderiep, hazelaar, wilg, linde, zwarte populier en wilg bijgeplant. Dit zal nog een aantal jaren voortgezet moeten worden. Pas als er na langere tijd een gesloten alluviaal bos is ontstaan, kan pas gekozen worden voor een mogelijke ontwikkeling van (ander)hakhout of de overgangsvorm tussen opgaand bos en hakhout, het zgn. middenbos.
Staatsbosbeheer vertelt over de maatregelen